Vormen van Reumatologie

Artrose

Artrose komt zeer frequent voor en neemt toe met de leeftijd. Meestal is er een pijn die toeneemt bij het belasten (werken) van de gewrichten en verbetert bij het rusten. Pijn is meestal het eerste teken, vaak voor er op de radiologie iets zichtbaar is. Op de radiologie (RX foto's) kan men dan initieel een vernauwing zien van de gewrichtsspleet (tussen de 2 beenderen die scharnieren) door het verdunnen van het kraakbeen tegenaan het bot. Later kan men eventueel zien dat er bot bijgemaakt wordt dat het draagoppervlak probeert te vergroten om de druk per oppervlakte eenheid te verminderen. Dit zijn de zogenaamde osteofyten of papegaaibekken. Deze papegaaibek doet op zichzelf geen pijn doch is er enkel de getuige van dat er een degeneratief proces is in het gewricht, uitzonderlijk kunnen deze papegaaibekken wel op een naburige zenuw duwen en bvb ischias geven. Artrose kan zich voordoen in praktisch alle gewrichten: de grote gewrichten (heup en knie) doch ook in de kleine gewrichten als thv de handen.

 

Reumatoide artritis

Reumatoide artritis is een aandoening die iets meer voorkomt bij vrouwen, vaak tussen de 40 en 50 jaar. Vaak zijn de vingergewrichtjes aangetast met zwelling, pijn en stijfte waarbij 's morgens geen vuist kan worden gemaakt door de aanwezigheid van vocht in de kleine gewrichtjes.
In het bloed ziet men vaak tekens van ontsteking (de bezinking, CRP is verhoogd). Bij de meerderheid (80 %) ziet met de aanwezigheid van de Reumafactor en/of anticitrulline antilichamen met een belangrijke diagnostische en zelfs prognostische betekenis. Bij het voorkomen van de reumafactor en/of anticitrulline antilichamen moet men rekening houden met het voorkomen van "vasculitis". Hieronder verstaat men een ontsteking van de wand van de kleine bloedvaatjes die soms dit bloedvaatje kunnen vernauwen zodat een plaats bvb op de huid of in andere organen kan ontstaan waar geen bloed meer toekomt. Dit verschijnsel komt meer voor bij de aandoeningen artritis als lupus, sclerodermie, (dermato)myositis, sjögren, gegroepeerd onder de term bindweefselziekte en verwant aan reumatoide artritis.

Spondylartropathie

Dit is een groep van aandoeningen waarbij met spreekt van axiale spondylartropathie (spondylitis ankylosans/ziekte van Bechterew indien aantasting op standaard radiologie ofwel niet radiografische spondylartropathie) en spondylartropathie met perifere aantasting. Axiaal betekent hier dat de aandoening zich situeert thv de wervelzuil en bekken; perifeer betekent dat de aandoening zich thv de extremiteiten manifesteert, meestal onderste ledematen. Tot deze groep behoren ook bepaalde vormen van reumatisch lijden bij psoriasis (huidaandoening). Binnen deze groep is er ook een link met ontstekingsaandoeningen van de darm, ziekte van crohn, colitis ulcerosa. Vaak is er de aanwezigheid van een genetische factor HLA B27 in het bloed en is er ook een familiaal voorkomen van deze aandoening.

Polymyalgia reumatica

Polymyalgia reumatica/spierreuma is een ziekte die enkel voorkomt bij personen boven de 50 jaar. Het geeft een typische uitputtende pijn, vooral gedurende de nacht en 's morgens, in beide schouders en vaak ter hoogte van de beide dijen. In het bloed is er een ernstige ontsteking met verhoging sedimentatie, CRP. Echografisch is er bij nazicht van de schouder vaak wat vocht rondom de bicepspees of in de slijmbeurs. Minder vaak is er op echo vocht in het heupgewricht. In de minderheid kan deze aandoening gepaard gaan met hoofdpijn thv de slapen door een ontsteking van de slagader. In dit geval kan een plaatselijke bioptie nodig zijn en spreekt van arteritis temporalis. Indien niet behandeld kan dit blindheid veroorzaken.

Jicht

Jicht komt meer voor bij mannen op middelbare leeftijd waarbij er meestal een plots hevige pijnlijke zwelling thv de grote teen optreedt. Daarnaast komt jicht evenwel ook voor thv andere gewrichten en soms thv meerdere gewrichten tezelfdertijd. Het voorkomen van een verhoogd urinezuur in het bloed is niet voldoende om te besluiten tot het voorkomen van jicht. Een verhoogde waarde van urinezuur in het bloed duidt wel op een groter risico op een jichtaanval. Indien de aanval niet typisch thv de grote teen voorkomt is slechts het aantonen van kristallen in het punctievocht van het gewricht, bewijzend voor jicht. Soms zijn er onderhuids tegenaan aanhechting van pees of ligament opstapeling van urinezuurkristallen merkbaar (een tofus); ook dit is specifiek voor jicht. Overgewicht, overdreven alcoholinname, overdreven gebruik van zeevruchten zijn duidelijke risicofactoren voor jicht. Soms komt jicht evenwel ook voor zonder deze risicofactoren, bvb bij verminderde nierfunctie of fors gebruik vochtafdrijvende medicatie.